Door: Annika Verdam
Utrecht is koploper op het gebied van fietsstraten. Het was in 1996 de eerste stad in Nederland die er één aanlegde. Momenteel telt Utrecht meer dan twintig fietsstraten. Maar weten de inwoners ook wat de regels zijn?
VIDEO
In werkelijkheid verschilt een fietsstraat niet erg van een normale weg binnen de bebouwde kom. De gebruikelijke regels van de Wegenverkeerswet zijn hier namelijk van kracht. De fietsstraat is een 30-kilometerweg die speciaal is ingericht voor fietsers. Het bord fietsstraat heeft geen juridische status. In plaats van het beleid stimuleert de vormgeving van de weg gewenst gedrag bij weggebruikers. Automobilisten zijn door de smalle straten bijvoorbeeld genoodzaakt om hun snelheid aan te passen.
Richtlijnen fietsstraat
Er zijn geen wettelijke regels voor het inrichten van een fietsstraat. “De gemeente Utrecht is vrij om invulling te geven aan de vormgeving van de fietsstraat, maar houdt hierbij wel rekening met de aanbevelingen van het CROW,” vertelt Dirk-Jan Hoekstra, verkeerskundig adviseur bij gemeente Utrecht. Volgens het CROW, kennisinstituut voor infrastructuur, bestaat een fietsstraat bij voorkeur uit een asfaltverharding die roodgekleurd is. Verder dient de straat onderdeel te zijn van een hoofdfietsroute én moet met bebording worden aangegeven dat het gaat om een fietsstraat.
Vormgeving
In Utrecht bestaan er fietsstraten in verschillende soorten en maten. Zo heeft de één een klinkerstrook in het midden, terwijl deze zich bij de ander aan de zijkant bevinden. Daarnaast kan de breedte per straat verschillen. De gemeente houdt bij het vormgeven van een fietsstraat rekening met verschillende factoren. Één daarvan is het type weg en de gebruiker. “De Burgemeester Reigerstraat is een voorbeeld van een drukke winkelstraat waar veel voetgangers lopen. Daarom hebben we gekozen voor een middenstrook op de straat waarop ze even kunnen staan tijdens het oversteken,” aldus Hoekstra. Ook de drukte is volgens hem reden om te kiezen voor het opdelen van de fietsstraat: "In drukke gebieden is het soms handig om te kiezen voor een middenstrook. Daardoor zorg je voor meer orde op straat en verminder je de kans op onveilige situaties. In veel andere gevallen maken we fietsstraten met een enkele rijbaan.”
Juridische status
In België is de fietsstraat sinds 2012 opgenomen in de Belgische Wegcode en heeft daarmee juridische status. Dat betekent dat er andere regels gelden dan op een normale 30-kilometerweg. Fietsers mogen bij eenrichtingsstraten de volle breedte van de rijbaan gebruiken. Daarnaast is het voor motorvoertuigen verboden om fietsers in te halen. Hoekstra is niet overtuigd van het inhaalverbod bij fietsstraten: “Je kunt niet van een automobilist verwachten dat hij de hele route achter een fietser blijft rijden. Dat is voor de fietser ook niet prettig." Volgens de verkeerskundig adviseur verandert er niet veel als de fietsstraat een juridische status krijgt in Nederland. “De weggebruiker zal zich waarschijnlijk niet anders gaan gedragen. De inrichting en vormgeving van de fietsstraat zijn belangrijker voor de fietsveiligheid dan de wettelijke regels,” constateert Hoekstra tot slot.